اختلالات خوردن

اختلال خوردن برحسب آشفتگی شدید در رفتار خوردن مشخص می شود. این اختلال مشتمل بر دو تشخیص بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی است. بی اشتهایی عصبی برحسب خودداری از حفظ کمترین وزن بهنجار بدن مشخص می شود. پرخوری عصبی برحسب دوره های مکرر خوردن با ولع و به دنبال آن رفتارهای جبرانی نامناسب مانند استفراغ عمدی، مصرف نابجای داروهای ملین یا سایر داروها، روزه داری یا ورزش مفرط مشخص می شود. آشفتگی در درک شکل و وزن بدن ویژگی اصلی بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی است.

الف ) بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا یا فقدان اشتها) Anorexia neruosa

وجه مشخص بی اشتهایی عصبی عبارت است از: رفتار ارادی و هدفمند جهت از دست دادن وزن، کاهش وزن، اشتغال ذهنی به وزن بدن و...

بقیه در ادامه مطلب

اختلال خوردن برحسب آشفتگی شدید در رفتار خوردن مشخص می شود. این اختلال مشتمل بر دو تشخیص بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی است. بی اشتهایی عصبی برحسب خودداری از حفظ کمترین وزن بهنجار بدن مشخص می شود. پرخوری عصبی برحسب دوره های مکرر خوردن با ولع و به دنبال آن رفتارهای جبرانی نامناسب مانند استفراغ عمدی، مصرف نابجای داروهای ملین یا سایر داروها، روزه داری یا ورزش مفرط مشخص می شود. آشفتگی در درک شکل و وزن بدن ویژگی اصلی بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی است.

الف ) بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا یا فقدان اشتها) Anorexia neruosa

وجه مشخص بی اشتهایی عصبی عبارت است از: رفتار ارادی و هدفمند جهت از دست دادن وزن، کاهش وزن، اشتغال ذهنی به وزن بدن و غذا، الگوهای خاص و عجیب غذایی، ترس شدید از افزایش وزن، اختلال تصویر بدن و قطع قاعدگی (آمنوره).
حدود نیمی از مبتلایان به علت کاهش شدید مصرف غذا دچار کاهش وزن می شوند و برخی از آنها برنامه های ورزشی سختی انجام می دهند. نیم دیگر بیماران رژیم غذایی سختگیرانه ای برای خود تنظیم می کنند ولی کنترل خود را از دست می دهند، پرخوری می کنند، سپس رفتارهای پاکسازی (Purgiig) از خود نشان می دهند. برخی بیماران حتی پس از خوردن مقادیر اندک غذا نیز پاکسازی می کنند.
بی اشتهایی عصبی اختلالی تعریف شده است که در آن فرد از حفظ حداقل وزن طبیعی امتناع می کند، شدیداً از افزایش وزن می ترسد، به میزان زیادی در مورد بدن خود و شکل آن برداشت های اشتباه دارد.
اصطلاح بی اشتهایی عصبی گمراه کننده است زیرا فقدان اشتها بندرت در مراحل اولیه این اختلال روی می دهد بلکه به دلیل اختلال عمیق در تصویر بدنی است که فرد بی وقفه در پی لاغری است و بدین منظور تا مرحله گرسنگی کشیدن نیز پیش می رود.
این اختلال دهها سال است که شناسایی شده است و در افراد مختلف با همسانی چشمگیری توصیف شده است. بی اشتهایی عصبی در زنان شایعتر از مردان است و معمولاً در نوجوانی آغاز می شود.
در همه مبتلایان ترس شدید از افزایش وزن و چاقی وجود دارد که بی تردید در عدم تمایل آنها به درمان یا مقاومت در مقابل آن نقش دارد. اکثر رفتارهای غیرعادی معطوف به کاهش وزن در خفا صورت می گیرد. بیمار غالباً از خوردن غذا با افراد خانواده یا در اماکن عمومی امتناع می کند. این افراد با کاهش شدید غذای مصرفی به خصوص کاهش غیرمتناسب در غذاهای چرب و با کربوهیدرات بالا، وزن خود را کاهش می دهند.
همان طور که قبلاً اشاره شد، اصطلاح بی اشتهایی نامگذاری غلطی است زیرا فقدان اشتها معمولاً تا اواخر اختلال پدیده نادری است. علاقه زیاد بیمار به جمع آوری دستورالعمل آشپزی و آماده سازی غذاهای مفصل برای دیگران نشانه اینست که فرد مدام به خوردن می اندیشد. برخی قادر به کنترل دائمی محدودیت داوطلبانه غذایی نبوده و دوره های پرخوری دارند. این پرخوری ها اغلب مخفیانه و در شب انجام می شوند. بیمار معمولاً پس از هر پرخوری استفراغ عمدی می کند، جهت کاهش وزن از مسهل و داروهای مدر استفاده می کند. تمرین های تشریفاتی، دوچرخه سواری وسیع، قدم زدن، دویدن از فعالیت های معمول این بیماران است.
مبتلایان درمورد غذا رفتارهای خاصی نشان می دهند. مثلاً در تمام قسمتهای خانه انواع غذاها را پنهان می کنند، همیشه در جیب و کیفشان مقدار زیادی شکلات و شیرینی دارند. هنگام غذا سعی دارند آن را در دستمال سفره بریزند یا در جیبشان پنهان کنند. گوشت را به قطعات بسیار کوچک تقسیم می کنند و زمان زیادی را صرف مرتب چیدن این قطعات در بشقاب می کنند. اگر به رفتار عجیب آنها در این موارد اشاره شود، منکر غیرعادی بودن آن شده یا خیلی سطحی از بحث درمورد آن طفره می روند.

روشهای درمان بیماری

بستری کردن
باتوجه به نقش عوامل پیچیده روان شناختی و طبی در بی اشتهایی عصبی یک طرح درمانی جامع توصیه می شود که شامل بستری کردن در بیمارستان و درصورت لزوم درمان خانوادگی و فردی است. رویکردهای رفتاری، شناختی، بین فردی و در برخی موارد تجویز دارو باید مدنظر باشد.

ب) – جوع عصبی یا پرخوری روانی ( bulimia )

جوع ( bulimia ) اصطلاحی است به معنای پرخوری و تعریف آن عبارت است از: خوردن غذای بیشتری از آن چه که افراد در شرایط و مدت مشابه می خورند و با احساس قوی از دست دادن کنترل همراه است. اگر پُرخوری در افرادی روی دهد که دارای وزن طبیعی یا اضافه وزن و شدیداً نگران شکل و وزن بدن خود هستند و به صورت منظم رفتارهایی را برای مقابله با جذب کالریهای وارد شده به بدن درحین پُرخوری انجام می دهند، این شکل از پرخوری اختلالی است که با عنوان جوع عصبی شناخته می شود.
جوع عصبی نوعی پُرخوری توصیف شده است که با روش های نامتناسب جلوگیری از افزایش وزن همراه می باشد. دوره های تکرار شونده جوع عصبی که شایعتر از بی اشتهایی عصبی است، با احساس از دست دادن کنترل همراه می باشد. مزاحمت اجتماعی یا ناراحتی جسمانی- یعنی درد شکمی یا تهوع- پرخوری را خاتمه می دهد و اغلب پس از خاتمه پرخوری شخص دُچار احساس گناه، افسردگی یا نفرت از خود می شود. افراد مبتلا به جوع عصبی همچنین برای جلوگیری از افزایش وزن به رفتارهای جبرانی عود کننده ای نظیر پاکسازی (استفراغ عمدی، استفاده مکرر از مسهل یا مدر)، روزه گرفتن یا ورزش مفرط می پردازند. برخلاف مبتلایان بی اشتهایی عصبی، این بیماران ممکن است وزن طبیعی خود را حفظ کنند.
جوع عصبی شایعتر از بی اشتهایی عصبی است. تخمین های شیوع این اختلال بین ۱ تا ۳ درصد در زن های جوان است. همچون بی اشتهایی عصبی، جوع عصبی نیز در زنان شایعتر از مردان است ولی سن شروع آن در دوره نوجوانی دیرتر از سن شروع بی اشتهایی عصبی است. میزان بروز این اختلال در مردان یک دهم زنان است. این اختلال حتی ممکن است در اوایل جوانی آغاز شود. نشانه های گاه به گاه بروز جوع عصبی نظیر دوره های منفرد پرخوری با پاکسازی در بین ۴۰ درصد زنان دانشجو گزارش شده است. خصوصیات اصلی جوع عصبی عبارتند از: دوره های تکرار شونده پرخوری، احساس فقدان کنترل بر خوردن درحین پرخوری، استفراغ عمدی و سوء مصرف داروهای ملین یا مدر، روزه داری یا ورزش های افراطی برای پیشگیری از افزایش وزن و ارزیابی مداوم خویشتن که تحت تاثیر شدید شکل و وزن بدن است. پرخوری معمولاً تا حدود یک سال پیش از اقدام به استفراغ شروع می شود.
استفراغ یافته شایعی است که معمولاً با وارد کردن انگشت در حلق ایجاد می شود، هرچند برخی بیماران می توانند به طور ارادی استفراغ کنند. استفراغ، درد شکمی و احساس نفخ را برطرف می کند و اجازه می دهد که بیمار بدون ترس از چاق شدن به پرخوری ادامه دهد. افسردگی غالباً پس از این دوره ها فرا می رسد و به ‹‹ دلتنگی پس از پرخوری ›› معروف است. ضمن این دوره های پرخوری بیمار از مواد شیرین، پُرکالری و نرم مثل کیک یا کلوچه استفاده می کند. بعضی بیماران بدون توجه به مزه غذا علاقه به غذاهای پُرحجم دارند. غذاها مخفیانه و سریع خورده می شوند و گاهی خوب جویده نمی شوند.
بیشتر بیماران مبتلا به جوع عصبی وزن طبیعی دارند ولی وزن برخی از آنها ممکن است بالاتر یا پایین تر از حد طبیعی باشد. این بیماران درمورد اینکه درنظر دیگران چگونه جلوه می کنند و نیز جذابیت جنسی، تصویر بدنی و ظاهر خود نگران هستند. در مقایسه با مبتلایان به بی اشتهایی عصبی که علاقه ای به روابط جنسی ندارند، این بیماران از لحاظ جنسی فعالند. گاهی در سابقه بیماران مبتلا به جوع عصبی خاک خوری (پیکا) و کشمکش درحین صرف غذا دیده می شود.

روشهای درمان بیماری

روان درمانی
برخی بیماران چاق مبتلا به جوع عصبی که تحت روان درمانی طولانی مدت قرار گرفته اند، به طور شگفت آوری بهبود می یابند.
بستری کردن
اکثر بیماران مبتلا به جوع عصبی بدون عارضه، نیازی به بستری شدن ندارند. در برخی موارد که پُرخوری خارج از کنترل و درمان سرپایی مؤثر نیست یا علایم روانی دیگری مانند میل به خودکشی و سوء مصرف مواد در بیمار وجود دارد، نیز در موارد پاکسازی شدید که به اختلالات شدید الکترونیک و متابولیک می انجامد، بستری کردن بیمار ضرورت می یابد.